25 Μαρτίου 2014

Στην πρέσα

Ριψοκίνδυνη ισορροπία του Πιερ Ριγκάλ κάτω από την πρέσα!

ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ κινείται, χορεύει, υπάρχει επί μία ώρα, μέσα στο μικρό δωμάτιο της παράστασης Press, ο Πιερ Ριγκάλ, ο αθλητής που σπούδασε μαθηματικά και κινηματογράφο και το 2003 ίδρυσε την Ομάδα Derniére Minute για να εισέλθει στον χώρο του σύγχρονου χορού. Πάλι με κοστούμι, όπως λόγου χάρη στην παρθενική του εμφάνιση (érection), μαύρο τώρα. Πρωτότυπο ηλεκτρονικό ηχητικό περιβάλλον δημιουργούν ζωντανά και σε εναλλαγή ο Νιλ Μπορντούρ και ο Τζορτζ Ντάισον.
Το δωμάτιο, τοποθετημένο πάνω στη σκηνή ως αυτόνομη κατασκευή, έχει κυβικό σχήμα και λειτουργεί ως πρέσα, καθώς η έδρα της οροφής ανεβοκατεβαίνει επηρεάζοντας δραστικά το κινητικό σχέδιο του περφόρμερ αλλά και το φωτιστικό κλίμα με τους ψυχρούς λαμπτήρες της περιμετρικά. Φως μπαίνει και από τις χαραμάδες της οροφής, ενώ έχει αφαιρεθεί ο "τέταρτος τοίχος" για να βλέπουμε. Δηλαδή το κουτί του δωματίου είναι μια μηχανή και ο Ριγκάλ ένας βιρτουόζος ακροβάτης, ένας τρομερός πρωταθλητής που τσαλακώνει το κοστούμι του για να κρατήσει απίστευτες ισορροπίες που σου κόβουν την ανάσα. - Φοβερή η στιγμή που στηρίζει κατακόρυφα το σώμα του στο κεφάλι του, λες και έχει αναποδογυρίσει το κουτί, λες και πατάει στο ταβάνι!
Ο Ριγκάλ δεν είναι μόνος του μέσα στους γκρι τοίχους. Αριστερά κρέμεται από την οροφή μηχανισμός που καταλήγει σε κάμερα και μικρό κόκκινο φωτάκι. Στην αρχή, ο περφόρμερ (καθισμένος σε καρέκλα) και η κάμερα μας υποδέχονται κατά την προσέλευσή μας στο μεγάλο κουτί της πλατείας. Το δεδομένο ότι μας κοιτάζει και η κάμερα είναι σημαντικό, επηρεάζει τη συμπεριφορά μας…
Κατά την έναρξη, η τηλεχειριζόμενη κάμερα με το φωτάκι γυρίζει προς τα μέσα. Μπροστά της ο περφόρμερ κινείται σα να εκθέτει ένα υψηλό στάτους ποζάροντας. Την πρώτη φορά η πρέσα κατεβαίνει τόσο όσο χρειάζεται για να εξαφανιστεί το κεφάλι του περφόρμερ. Είναι μία  λαιμητόμος! Το ακέφαλο σώμα προσαρμόζεται, κινεί κυρίως τα χέρια, κάθεται στην καρέκλα, μέχρι να... ξαναφυτρώσει το κεφάλι στη θέση του σαν έκπληξη. Τη δεύτερη φορά, η πρέσα κατεβαίνει τόσο απειλητικά, ώστε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει την καρέκλα ως εμπόδιο ή στήριγμα της οροφής. Την επόμενη φορά, η καρέκλα δεν υπάρχει πια και ο περφόρμερ, που χωράει μόνο οριζοντιωμένος, μας προτείνει να δούμε τη σκηνή με άλλο προσανατολισμό. Στη συνείδηση του θεατή εδραιώνεται τώρα το ερώτημα: πόσο μπορεί να συρρικνωθεί αυτός ο απειλητικός χώρος; Αισιοδοξία προκαλείται όταν ο περφόρμερ κατορθώνει να αντισταθεί και να σηκώσει με το σώμα του την πρέσα, η οποία θα απειλήσει εκ νέου, όμως λίγο, όσο χρειάζεται για να σημειωθεί ότι η απειλή βρίσκεται ακόμα εδώ. Αφού ξεχνάμε τρόπον τινά την ύπαρξή της, ο Ριγκάλ έχει την ευκαιρία να αποσυναρμολογήσει το ρομποτικό σποτάκι-κάμερα που τον παρακολουθεί και να χρησιμοποιήσει τον μηχανισμό ποικιλοτρόπως. Αρχικά, το αποσπασμένο μπράτσο της κάμερας χρησιμεύει ως μηχανισμός στήριξης. Κάθεται πάνω του, τον προσαρμόζει στην πλάτη του, επιχειρεί να κινηθεί μαζί του. Το σώμα του φαίνεται σαν προέκταση του μηχανισμού. Εν συνεχεία, κινεί τον ελαστικό μηχανισμό σαν μαριονέτα υποβάλλοντας την εικόνα ενός ερπετού, με το οποίο ερωτοτροπεί, αναμετριέται και τελικά το νικά. Άλλη ευκαιρία όμως η πρέσα δεν δίνει. Κατεβαίνει με γρήγορο, αποφασιστικό ρυθμό και τον σιδερώνει ολοζώντανο, τον συνθλίβει σαν μάζα άψυχου αντικειμένου. Γίνεται ο τάφος του. Τελικά, είναι τραγωδία.
Δεν μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η πρέσα του Ριγκάλ λειτουργεί ως μεταφορά του σύγχρονου κοινωνικού μηχανισμού που καταπιέζει τα άτομα μέχρι συνθλίψεως, τουλάχιστον στον βαθμό που είναι δύσκολο ο θεατής να ταυτιστεί με κάποιον που φοράει μαύρο κοστούμι, μπλε πουκάμισο, μαύρη γραβάτα και δερμάτινα μποτάκια. Μπορούμε όμως να βεβαιώσουμε ότι ο πολύσημος τίτλος της παράστασης παρέχει τουλάχιστον δύο κλειδιά ανάγνωσης, αφού press, εκτός από πίεση, είναι και ο Τύπος, είναι και το πιεστήριο. Εντός του πιεστηρίου, λοιπόν, το σώμα του Ριγκάλ τυπώνει με μαύρο χιούμορ στη μνήμη μας μια γεμάτη νόημα και στιγμές κινδύνου παράσταση για το Φεστιβάλ της Καλαμάτας, ριψοκινδυνεύει και κατατροπώνει το εφήμερο, πολύ πιο πάνω από την αξία του εισιτηρίου…